HISTORIA ARCHIWUM W OPOLU

Losy opolskiego archiwum w jego najwcześniejszym okresie nie zostały jak dotąd dokładnie poznane. Możemy się domyślać, że istniała w średniowieczu w opolskim ratuszu składnica akt, która przechowywała dokumenty zawierające ważne dla miasta prawa i przywileje oraz dokumentację powstałą w wyniku działalności magistratu.

Wojewódzkie Archiwum Państwowe


1 kwietnia 1953 r. Powiatowe Archiwum Państwowe w Opolu przekształcono w Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Opolu, mocą zarządzenia nr 9 Rady Ministrów z dnia 2 lutego 1953 r. W tym samym roku zmieniono podległość PAP w Brzegu, podporządkowując go placówce opolskiej. Rok później sieć archiwów powiatowych poszerzono o nowe oddziały w Kluczborku i Nysie. Taka struktura funkcjonowała przez następne lata. Większość spuścizny dziejowej z lat przed II wojną światową nadal znajdowało się poza Opolem, w archiwach Wrocławia i Katowic oraz wielu urzędach i instytucjach rozsianych po całej Opolszczyźnie. Nie wszystkie materiały udało się zabezpieczyć. Znajdywane na strychach, w piwnicach, zaniedbane i nierzadko zniszczone akta starano się jak najszybciej – mimo trudności lokalowych – zgromadzić w archiwum w Opolu. Największe straty poniosły akta miast: Kietrza, Koźla, Niemodlina, Olesna, Strzelec Opolskich oraz starościńskie akta brzeskie, kluczborskie i strzeleckie. Udało się za to zgromadzić w znacznym procencie akta miast: Brzegu, Grodkowa, Kluczborka Krapkowic, Leśnicy, Namysłowa, Nysy, Opola, które do dziś stanowią najcenniejszą część zasobu archiwum opolskiego. W dużym stopniu zachowane zostały akta landratur: opolskiej, grodkowskiej, oleskiej, nyskiej, głubczyckiej i kozielskiej, które wraz z materiałami zespołów Nadprezydium Prowincji Górnośląskiej w Opolu, czy Urzędem do Spraw Mniejszości stanowiły w początkach lat pięćdziesiątych trzon zasobu opolskiego archiwum. Jednocześnie zaczęto także gromadzić materiały wytworzone przez powojenną administrację państwową i samorządową: starostwa i wydziały powiatowe oraz rady narodowe, zarządy miejskie i gminne. Niemniej liczną grupę stanowiły wówczas akta zakładów przemysłowych, organizacji społecznych i zawodowych.