Czas wojny i ponowne otwarcie

Od połowy 1942 roku archiwalia katowickiego archiwum podlegały stopniowej ewakuacji do zachodniej części Górnego Śląska oraz w głąb Niemiec. W związku z tą akcją, planowano również ewakuację opolskiego archiwum miejskiego. Istnieją domysły, że na przełomie 1944 i 1945 roku zasób ten zamierzano wywieźć do zamku na północy powiatu, jednakże prowadzona w tej sprawie korespondencja nie zachowała się. Ostatecznie więc, w momencie przejęcia władzy przez polską administrację, opolskie archiwalia spoczywały w ratuszu, gdzie pieczę nad nimi roztoczyły władze miejskie. W okresie powojennym archiwalia przechowywane były w siedzibie Zarządu Miejskiego. W drugiej połowie 1947 r. z inicjatywy kierownika Archiwum Państwowego w Katowicach, dr Michała Antonowa, przewieziono do Katowic 37 dokumentów pergaminowych, w celu ich spisania i zabezpieczenia. W tym czasie nie funkcjonowało w Opolu odrębne Archiwum Miejskie. W lutym 1948 r. podjęto decyzję o organizacji takiej jednostki. Podlegała ona Wydziałowi Ogólnemu Zarządu Miejskiego. Na stanowisko kierownika Archiwum Miejskiego w Opolu wyznaczono Szymona Koszyka. Na podstawie rozporządzenia Ministra Oświaty z 1 czerwca 1950 r. zorganizowano w Opolu powiatowy oddział Archiwum Państwowego w Katowicach. Zasób ówczesnego archiwum opolskiego stanowiło 27 zespołów akt, 71 dokumentów pergaminowych i 198 papierowych oraz 236 ksiąg miejskich. Uporządkowanych i zinwentaryzowanych akt niemieckich było w sumie 38 mb.